Op woensdag 28 september 07.00u is hij weer gestart, de 200 mijls ‘SOLO’. Een bijzondere wedstrijd waarin zoveel zit, niet alleen maar hard varen maar ook meteorologie , wat doet het weer werkelijk over 3/4 dagen; je rust nemen op de juiste momenten, dus soms wachten tegen je onderliggende wedstrijdmentaliteit in die zegt varen, varen, varen; de solo handeling van je boot, het vooruitdenken; en niet het minste de vriendschap tussen al die 83 solozeilers.
Het is bij deze wedstrijd de bedoeling om de 200 mijl binnen de gestelde reglementen in een zo kort mogelijke zeiltijd af te leggen over 1 van de 4 te kiezen banen voor een handicap klassement en een “line honours”klassement. Je hebt hiervoor tot zondag 2 oktober 12.00 de tijd.
In de reglementen is vermeld dat je verplicht minimaal 27 uur rust (“rusttijd”) moet nemen en dat daarin minimaal 3 periodes van minimaal 6 uur moeten zitten (“rustperiodes”) waarin je vast ligt aan de wal of anker. Buiten deze drie “rust periodes” tellen sluispassages en het daarbij motoren van en naar het merkteken van de baan mee als rusttijd.
De 4 banen starten allemaal bij de boei P9 bij Durgerdam en voeren dan via een aantal boeien over het Markermeer en IJsselmeer. In de banen 1 en 2 kun je ook over Waddenzee en Noordzee, waar stroomvoordeel te behalen valt, baan 1 loopt van IJmuiden via Den Helder naar Kornwerd, de ander van Den Oever via Den Helder dan boven Texel en Vlieland langs het wad weer op naar Kornwerd. Alle banen finishen na vervolgens wat kris kras over het IJsselmeer weer bij de P9 in Durgerdam. Een tracker aan boord houdt bij wat je positie is en of je de baan reglementair vaart.
Dit jaar waren de weersvoorspellingen somber qua wind ,we zitten in een stukje nazomer met prachtig weer, vlak bij een hoge druk gebied. Voor de woensdag, donderdag en vrijdag ochtend was er nog iets wind voorspeld maar de dagen daarna vanaf vrijdagmiddag zou het tot zondag 12.00 vrijwel windstil blijven. Tactisch dus nu noodzaak in het begin veel mijlen te maken en je rust aan het einde van de wedstrijd te nemen om zo in de meest optimale wind te blijven. Zo gezegd zo gedaan, woensdag om 07.46 gestart, leek iets meer wind dan om 07.00, je hoeft dit jaar geen tracker in te drukken bij de boeien , wat een luxe! Na het passeren van Marken, Volendam en Hoorn komen we in een kruisrak naar de OVD3 bij Lelystad waarna de definitieve baankeuze gemaakt moet worden. Voor mij is er nog steeds wat twijfel tussen de 2 banen buitenom, baan 1 over IJmuiden geeft iets minder mijlen over stromend water, maar is gemakkelijker en minder risico dat je door minder of meer wind dan voorspeld buiten het stroomvoordeel valt, en baan 2 welke op het laatst minder opkruisen op het IJsselmeer geeft afgaande op de windvoorspellingen. Gezien de wind die er staat bij het passeren van de OVD3 bij Lelystad besluit ik tot baan 2. Het is nu wel zaak om voor 02.30 ‘s nachts voorbij de sluis van Den Oever te zijn om het tij mee te pakken boven de eilanden langs. Met nog een traject van 35 mijl van Lelystad ( boei EZ 13) , Lemmer (SB C) ,Enkhuizen (KG) ,Stavoren (LC 11) naar Den Oever( WV 12) te gaan besloot ik aangezien de wind naar de avond toe nog iets zou toenemen even in Lelystad te wachten en een uurtje slaap proberen te pakken . Ik zou hierna nog lang genoeg moeten doorstomen. Om 16.30 was de wind 8 kts en volgens de berekeningen zou ik dan rond 23.30 in Den Oever moeten zijn zodat ik het eerste tij daar zou kunnen halen. Ben je te laat dan moet je helaas 12 uur wachten op het volgend tij met als gevolg dat je gezien de huidige weersvoorspellingen aan het eind van je wedstrijd in de windstilte komt. Terwijl ik in Lelystad lag, zag ik nog een aantal medestrijders passeren, waaronder Jan de Bruin met de EscXape, Arjan van Zuidam met de J-105 Majic Potion en Sander van Doorn met zijn J-92 Stinkfoot welke overigens in het rak naar Lelystad erg hard liep. Zij hebben ook voor baan 2 gekozen.
Ik heb gelukkig het voordeel van een snelle boot, voor degenen met een langzamere boot is het veel lastiger om op tijd in Den Oever te zijn. Om 16.38 vertrokken bij de EZ13 en meteen kakt de wind eruit..balen. Gelukkig komt na 15 minuten weer een briesje terug vanuit de wal en loop ik met de Light Genua een mooie 5 knopen. Onder me zie ik na een uurtje de drie gasten zitten die me in Lelystad passeerden,waarschijnlijk vast in een windwak, ze zijn niet erg opgeschoten. Samen met Sander en Arjan komen we bij de SB-C waarna een mooi gennaker rak volgt naar de KG bij Enkhuizen. Nu komt de configuratie van de J/111 volop tot zijn recht, met 5,5 knoop wind op een TWA van 110° loop ik meer dan 6,5 knoop door het water, varen sneller dan de wind!, gaaf hoor, echt kicken! Om 22.39 klok ik bij de WV 12 Den Oever af en vaar door de sluis waar ik weer even een uurtje probeer te slapen. De vermoeidheid ga je al wel iets voelen, je valt meteen in slaap, ook omdat ik de nacht voor de start meestal slecht slaap , zit dan alleen maar te piekeren over tactiek en baankeuze’s. Gelukkig zit er op mijn telefoon een goede wekker en word ik op tijd wakker. Achter me aan de kade ligt de Majic Potion nog in diepe rust, slechte wekker? of bewuste keuze voor het volgende tij in de middag?
Om 02.28 gestart bij de VG 17 op het wad, er vaart 1 boot achter me aan, wie kan ik niet zien, misschien Sander? Voordat ik hier start heel lang nagedacht over de starttijd. De precieze planning is hier essentieel. Ga je te vroeg dan krijg je op het eind van dit traject bij Harlingen naar Kornwerd teveel stroom tegen , ga je te laat dan heb je op het wad stroom tegen. Na lang wikken en wegen , kijken naar de wind en de route aan de hand van de grib-files draaien op Expedition kom ik tot deze starttijd. Nu maar afwachten of het uitkomt.
Eerste stuk gaat prima tot voor het Molengat tussen Texel en de Razende Bol. Opeens geen wind meer, 0 snelheid, maar wel 3 knopen snelheid over de grond. Waar spoel ik heen , het Molengat in of erlangs naar Engeland? Met veel moeite krijg ik iets snelheid richting het noorden en pers ik me net het Molengat in en spoel er doorheen. Pfff.. Lijkt simpel maar de hectiek dan aan boord is gigantisch, gennaker eraf, genua erop, waar drijf ik heen , wat is mijn snelheid ,alles in de knoop, rust rust rust!, de stuurautomaat er even op, snel naar binnen op de computer kijken of het goed gaat,op het scherm: shit, een onverlichte boei recht voor, vlug naar buiten automaat eraf en daar komt het donkere gevaar..oei, net eromheen, pff. Kortom dit is het overleven met weinig wind, na zoveel uur varen, oververhit in je zeilpak , even helemaal gesloopt.
Na het Molengat weer even relatieve rust, mooie 9 knopen ZO wind, recht aflandig van de eilanden, beetje grondmist. Op het moment dat ik zo dicht mogelijk onder de kop van Vlieland doorvaar op weg naar de kardinaal boei ZS11-VS2 doemt boven op het duin uit de mist vlakbij het strandhotel op, gaaf moment zo. Ik ben benieuwd hoe de tegenstanders op baan 1 het hebben, zij varen nu op het tij van IJmuiden naar het Marsdiep. Waarschijnlijk hebben ze daar ook prima wind.
J-Xcentric
Dit jaar heb ik waarschijnlijk ook een magneet voor beroepsschepen aan boord. Na de passage van de BO 44 bij Harlingen moet ik door de “Boontjes”, diepte op de kaart 1.30, en met een diepgang van 2.21 kritisch een 2 tot 3 uur voor hoog water. Komt er precies een lege giga coaster vanuit Harlingen mij achterop die me net op het smalste stuk van de Boontjes wil passeren, ik kan niet opzij, dan loop ik zeker vast, na overleg over de marifoon blijf hij even achter me. Is maar goed, als je ziet wat een zuiging dat schip op dat ondiepe stuk geeft, is vastlopen een zekerheidje.
Bij de BO7 in Kornwerd klok ik om 10.55 af .Bij de sluis staan de ouders van Martin Hingst, welke met koffie en diesel enthousiast op hun zoon staan te wachten (een dejá vû, het beeld van de Surf Elfstedentochten van tig jaren geleden, waar Martin en ik als jonge honden aan meededen en ook ouders, vrienden en bekenden met allerlei benodigdheden klaarstonden bij de stempelplaatsen). Hij zal hier spoedig aankomen van baan 1. Ik hoor van hun dat Bart Desaunois met zijn J-133, welke altijd voor Line Honours klassement vaart, om 10.00 passeerde. Dit kan nog spannend worden, ik heb nu 35 mijl meer gevaren op route 2 maar hij heeft al 1 van zijn rustperiodes van min. 6uur kunnen pakken in IJmuiden. Wat is beter? Ik vaar in principe voor het Overall Handicap klassement, maar de line honours geeft dus ook nog een kans. Mijn plan is nu na de sluis zo veel mogelijk door te varen op de wind die er nu nog is en vervolgens bij de 3 laatste boeipassages van de wedstrijd mijn verplichte 3 rustperiodes te pakken. Dus dat wordt bij Lelystad, Hoorn en Volendam rusten waarna ik finish in Durgerdam. In de sluis nog weer even contact met de wal. Fred Imhoff is dit jaar weer mijn klankbord, en houdt me constant op de hoogte van de windsterktes om me heen en of er nog veranderingen zijn in de voorspellingen voor de komende dagen. Zou plotseling op zaterdag en zondag wel wind voorspeld worden dan moet ik uiteraard het plan meteen aanpassen op die nieuwe voorspellingen. Maar het blijft steeds hetzelfde bericht, afnemende wind, varen nu het nog kan..
Na de Kornwerd sluispassage en de eerste boei bij Oude Zeug WV 20 op weg naar de VF B bij Stavoren kakt de wind er weer helemaal uit. Nog 4 mijl naar die boei en geen wind. Waarschijnlijk zitten mijn meeste tegenstanders ook op het water en zijn ze hopelijk niet aan het rusten dus geld deze ellende voor allemaal. Alleen als snellere boot liggen de langzamere boten wel in handicaptijd op je te winnen als je stilligt, helaas. Ik zit echt te balen, felle zon ,proberen geconcentreerd blijven , 0,01 knoop door het water en afnemend, kortom ik zet hem op de automaat en ga met mijn kussen even op het voordek even liggen, denkbeeldig lig ik voor anker, ben meteen weg. Bij het eerste vlaagje schrik ik wakker, wind! De hoek is gunstig, ook voor de volgende rakken ,alles net bezeild precies zoals voorspeld. Een bijzonder moment was nog wel die avond dat het water volledig als een spiegel bleef en er toch 7 knopen wind stond. Waarschijnlijk door de alg in het water, die groene soep, geeft dat meer oppervlaktespanning en ontstaan er moeilijker windrimpeltjes, heel vreemd. Ook was er heel veel windshear, over de ene boeg lijkt het of je aan de wind heel ruim loopt terwijl je over de andere boeg recht tegen de wind in lijkt te varen volgens je vaantje. Ik zal jullie niet vermoeien over de oorzaak, maar in deze stabiele lucht was dit zeer aanwezig Ook nog weer een getob met een binnenvaartschip in het donker , waarschijnlijk weer door die magneet aan boord, op de AIS zie ik dat onze koersen kruisen, hij vaart de boeienlijn naar Lelystad, ik wil alleen maar snel de EZ 1 SB ronden om dan weer buiten de vaargeul naar de EZ 13 te varen. Die binnenschipper denkt uiteraard dat ik hem midscheeps wil rammen, hij weet niet dat ik om de boei meteen stuurboord ga. Ik krijg vol licht op mijn pet en besluit voor de zekerheid maar tijdig even te remmen. De enige duidelijke radicale oplossing is een 360° draaien zodat het daarna voor hem lijkt dat ik achter langs ga. Vaar je hier in alle eenzaamheid op het IJsselmeer moet je toch nog een 360° maken, bizar. Om 21.22 afgeklokt bij de EZ 13 Lelystad, dan naar de Marina om de 1e 6uur rustperiode te pakken.
De wekker kreeg me gelukkig weer wakker, en op voor het stuk naar Hoorn, waar ik weer 6 uur zal ankeren. Wind is nog steeds OZO en krimpt onder Lelystad door het waleffect iets, dus eerst over bakboord bij de OVD3 weg op de optimale windhoek bij deze wind met de gennaker. Bij 8-10 kts wind vaar ik op 145° windhoek, dus dit is flink afkruisen. Na een ¾ uur ruimt de wind inderdaad en gijp ik richting Hoorn waar ik in het opkomende zonnetje rond zevenen het anker uitgooi.
Ik ben benieuwd waar Bart met zijn J/133 zit. Of hij gaat me hier passeren terwijl ik voor anker lig, of ik zit al voor hem, geen idee. Bij de laatste stop Volendam zal het duidelijk moeten worden, ligt hij daar voor anker als ik aankom en hij moet 6 uur ankeren net als ik dan heeft hij me te pakken op line honours. In de middag om 12.53 anker op bij Hoorn en om 12.58 gestart bij de Sport-E. Mooi windje 5 kts, de A5 reacher op, windhoek 90°, 6kts door het water, kan niet mooier, wederom weer sneller dan de wind!
Maar te vroeg gejuicht, 2 mijl voor Volendam weer geen wind , draait alle kanten op, genny eraf en genua uit, en weer erop , zoeken naar ieder vlaagje, kortom ellende. Uiteindelijk weet ik om 15.08, na meer dan 2 uur over die 6 mijl, bij de MN 1-GZ 2 af te klokken en weer het anker uit te gooien.
Eerst zie ik hem nog niet maar als het tegen de avond wat rustiger op het water wordt en ik wat bijgekomen ben zie ik hem ineens liggen op 1 km afstand, Bart! Maar nu is de vraag, wanneer is hij gekomen, waarschijnlijk lag hij er al, en wanneer mag hij weg. Zit hij al aan zijn minimale 27 uur rust en mag hij na 6 uur weer weg dan zit hij zeker voor me. Of moet hij langer ankeren dan de verplichte 6 uur om aan zijn minimale 27 uur te komen? Afwachten, spannend!
Na toch een telefonisch overleg tussen de schippers hoor ik dat hij nog niet aan zijn 27 uur zit en pas om 22.00 anker op kan terwijl ik meer dan een half uur eerder weg kan. Line honours zit er in! Alleen moet er om 21.20 wel wind zijn anders liggen we om 22.00 samen stil bij de startboei. Bovendien ga ik in principe voor het handicapklassement en ga ik niet starten als er geen wind is, dat zijn dan te dure minuten.. En dan, 20.00 8 kts wind, 20.30 6kts wind, 21.00 geen wind!, nee hè, zal niet waar zijn. Maar dan gelukkig net voor ik anker op ga een klein zuchtje van 5 knopen, en starten maar. Na mooi bezeild naar Marken en nog even helemaal geen wind rond 22.00, uiteindelijk gefinished om 23.33.20 ! Line honours klassement is binnen! Wat een race weer, geweldig! Hoe ik in het handicapklassement zal scoren blijft nog even spannend tot zeker zondag 12.00, komt er nog wind voor de anderen of niet?
In de haven van Durgerdam moet het logboek en de tracker ingeleverd worden. De ontvangst is ondanks het tijdstip weer zeer hartverwarmend. Wedstrijdleider Joost van der Velde komt speciaal zijn bed uit en zorgt samen met zijn vrouw voor een hartelijk welkom voor de vermoeide zeiler met een heerlijke vers gezette kop koffie en een stroopwafel. Ook dit maakt de 200 mijls Solo tot het evenement wat het is , geweldig!
Tekst: John van der Starre, J/111 J-Xcentric
