Vrijwel iedere zeiler kent dit gevoel wel. De kriebel in je buik als er een andere boot bij je in de buurt zeilt, een zeilboot of zeiljacht met ongeveer dezelfde afmetingen die dezelfde koers voorligt. Je schuift wat ongedurig over de kuipbank heen en weer, kijkt gespannen naar het windvaantje, stelt de schoten wat bij en denk in zichzelf "deze gaan we inhalen". In feite ben je op dat moment op slag onbewust van toerzeiler in wedstrijdzeiler veranderd.
Dit is niet erg want wedstrijdzeilen kan een leuk en interessant spel zijn. Het wedstrijdvirus waarmee we op zijn tijd allemaal wel eens besmet raken kent vele gradaties zodat er niet meteen de noodzaak bestaat een Melges 24, een alom bewonderde Wally, een TP 52 of geoptimaliseerd IRC boot aan te schaffen.
Uit recente gegevens van de Noordzeeclub, de Nederlandse vereniging voor wedstrijdzeilers met kajuit zeiljachten, blijkt dat er de laatste jaren een aanzienlijke verschuiving binnen het wedstrijdzeilen heeft plaatsgevonden. De grote velden met pure wedstrijdklassen zijn aanzienlijk geslonken terwijl daarentegen de deelname van vooral kajuit zeiljachten, de cruiser-racers, aan clubwedstrijden en niet te vergeten winterwedstrijden explosief is toegenomen. Dit zijn zeilwedstrijden waarbij allerlei type zeiljachten met een handicap systeem tegen elkaar kunnen zeilen. Een niet te vergeten groep zeilwedstrijden die aan populariteit winnen zijn de singlehanded en doublehanded of shorthanded zeilwedstrijden.
Grevelingencup: Winterwedstrijd op het Grevelingenmeer
Iedereen wil winnen
Eén ding hebben alle wedstrijdzeilers, als de wedstrijd eenmaal begonnen is willen ze winnen.
En daar zit hem nu net de kneep. Een zeilwedstrijd winnen is niet zo eenvoudig want wedstrijdzeilen is een enorm gecompliceerd sport. Daar staat wel tegenover dat hoe meer je je er in verdiept en hoe meer je er van begrijpt, hoe leuker het wordt. Dingen die eerst als geluk of pech worden afgedaan, blijken later te beredeneren te zijn en te kunnen worden voorzien.
Waarom is wedstrijdzeilen gecompliceerd?
Om een aantal factoren te noemen:
- De regels of wel het wedstrijdreglement en hoe je daar gebruik van kunt maken
- Het starten en de verschillende tactieken daarbij
- De kruisrakken
- Welke slagen maak je en waarom
- De voordewindse rakken en de tactiek ten opzichte van windshifts
- Het ronden van de merktekens
- Boot optimalisatie
- Juist trimmen van de zeilen
- Juiste keuze van de zeilen
- Tactiek ten opzichte van tegenstanders
- Tactiek in relatie tot windrichting, windkracht en stroom
- Tactiek in eenheidsklassen
- De taakverdeling aan boord
- Het materiaalmanagement
- Protesteren
- De voorbereiding op een wedstrijd
- Trainen
- De psychologie tijdens het wedstrijdzeilen
- Aerodynamica
- Hydrodynamica
En zo kan ik nog wel een aantal belangrijke factoren opnoemen die het wedstrijdzeilen complex maken.
Het is zeker niet mijn bedoeling om beginnende wedstrijdzeilers nu af te schrikken om eens occasioneel een clubwedstrijdje te gaan zeilen. In tegendeel door zijn complexheid is wedstrijdzeilen juist zo fascinerend. Sommige factoren zal de een veel meer aanspreken dan de ander. lederen kan zich dan ook verder verdiepen in die factoren die hem of haar het meest aanspreken. Aan boord van zeiljachten met meer dan twee bemanningsleden is de taakverdeling aan boord ingedeeld volgens zijn of haar specialisatie.
Hoe ver moet je gaan om te winnen?
Dat is een vraag die je jezelf moet stellen. Zowel in financieel opzicht als qua tijd en niet te vergeten ... goesting. Vergeet echter niet dat er wel degelijk een samenhang is tussen de tijd en moeite die je er in investeert en de uiteindelijke resultaten.
Ik ga dus altijd uit van de meest ideale situatie waarbij een ieder maar voor zichzelf moet bepalen hoever hij wil gaan.
Waarbij ik trouwens wel de kanttekening wil maken dat een derde prijs in een clubwedstrijd soms meer voldoening kan geven als de tweede plaats op een wereldkampioenschap.
Hard zeilen of winnen?
Hard zeilen of winnen zijn twee heel verschillende dingen. Natuurlijk is een goede bootsnelheid belangrijk maar het is geen enkele garantie dat je hiermee een zeilwedstrijd wint.
Als je het bovenstaande lijstje van factoren bekijkt waaruit wedstrijdzeilen is opgebouwd kom je al gauw tot de conclusie dat hard en snel zeilen, dat wil zeggen maximale bootsnelheid, het beste materiaal en zeilen trimmen maar een onderdeel vormen van het geheel dat wedstrijdzeilen heet.
Opmerkelijk is dat de meeste wedstrijdzeilers het grootste gedeelte van hun tijd, geld en energie uitsluitend op snelheid gaan richten. Er wordden dagen besteed aan het schuren en polijsten van het onderwaterschip, nieuwe zeilen worden aangeschaft en een nieuwe zeiltrim wordt uitgeprobeerd. Op zich is hier niets verkeerd aan, maar hoe staat het met de andere zaken?
- Een goede start is meestal belangrijker als een super glad gepolijst onderwaterschip.
- Een boot die heel hard gaat in het kruisrak maar de verkeerde slagen maakt, gaat heel hard de verkeerde kant op.
- Een bemanning die niet goed ingespeeld is op elkaar verliest tekens seconden bij het ronden van merktekens.
Waarschijnlijk heeft het te maken met het feit dat een verbetering van de bootsnelheid direct te meten is, terwijl een verbetering in een van de andere factoren zoals tactiek, starten etc. pas in de loop van de volgende wedstrijdresultaten naar voren komt.
Dit bepaald denkpatroon doorbreken en het logisch en objectief analyseren gemaakte fouten is moeilijk voor velen. Kortom het is minder tastbaar en wordt daarom al gauw wat naar de achtergrond verdrongen.
Prioriteiten stellen
Het is belangrijk om prioriteiten te stellen. Splits het geheel op in twee rijen. Een dat direct met de bootsnelheid te maken heeft en een met alle andere factoren. Breng daarna de prioriteiten aan. Laten we eens een voorbeeld nemen.
Op het lijstje om de bootsnelheid te verbeteren staan:
- onderwaterschip polijsten
- nieuwe zeilen
- de mast opnieuw trimmen want deze buigt over de ene boeg anders als over de andere
Geef het trimmen van mast en verstaging dan de hoogste prioriteit want als de mast verkeerd buigt helpt een nieuw grootzeil ook niet. Misschien loopt de boot trouwens wel hard met het oude grootzeil als de mast wel goed getrimd is.
Prioriteit twee is eventueel het nieuwe grootzeil.
Het polijsten van het onderwaterschip mag helemaal onder op het lijstje (als we het tenminste niet over een aangegroeid onderwaterschip hebben), want hoeveel meters maakt dat supperglad onderwaterschip op een baan van tien of twintig zeemijl uit. Vaak kun je het zelfs onder het hoofdstuk psychologie plaatsen, omdat er voor de bemanning het effect van uit gaat dat zij er alles aan gedaan hebben en de boot voor de start dus in topvorm is.
Op het tweede lijstje staan:
- Gijp manoeuvres oefenen
- Overstag manoeuvres oefenen
- Loefpartijen vermijden want dat kost veel
De eerste prioriteit is dan om na te gaan hoe je loefpartijen kunt vermijden, want dat kan echt veel kosten. Je kunt het namelijk vaak van te voren zien aankomen.
Prioriteit nummer twee is het oefenen in overstag gaan omdat het aantal malen dat je in een wedstrijd overstag gaat meestal aanzienlijk groter is dan het aantal gijpen (met uitzondering onder gennaker).
Dit denkpatroon is eigenlijk in alle eerder genoemde factoren door te voeren. Op deze manier worden eerst de grote stappen genomen om tot betere resultaten te komen en naarmate men verder komt, dat wil zeggen betere resultaten boekt, worden de stapjes steeds kleiner en verfijnder.
Leren wedstrijdzeilen
- Hoe win je zeilwedstrijden?
- Hoe maak je een goede start?
- Het kruisrak
- Het voordewindse rak
- Merktekens ronden
- Regels wedstrijdzeilen
- Protesteren en protest indienen
- Psychologie tijdens het wedstrijdzeilen
- Trainen om zeilwedstrijden te winnen
- Bemanning of zeilteam?
- De ideale cruiser-racer zeilboot of wedstijd zeiljacht kopen
- Voorbereiding en organisatie
- Voeding en zeilkleding tijdens zeilwedstrijden
