Vele stellen zich de vraag welke thermische kleding je nu juist moet dragen om comfortabel te zeilen? Er is niets zo onaangenaam als water wat door je zeilkleding komt of het te koud of te warm hebben. Bij verschillende weertypes, nat, koud, warm, droog tellen andere regels betreft de juiste kleding aan hebben.
1 set kleding voor alle weertypes bestaat er (nog) niet. Met de komende offshore races (Oostende Ramsgate, Vuurschepen en North Sea Race) in het vooruitzicht hebben we het niet alleen uitgetest, we stelden ook de vraag aan verschillende mensen uit het circuit waar zij momenteel bij zweren…
1ste laag of basis laag
Onafhankelijk van wat voor materiaal of merk je juist kiest, je eerste laag moet praktisch aan je lichaam kleven, het moet zitten als een 2de huid zonder dat het te klein is uiteraard. Die laag dient er voor om het vocht dat je transpiratie gewijs produceert, van je lichaam te onttrekken en dan nog liefst voor het een vloeibare vorm heeft aangenomen (damp dus). Dit is om het ‘after-exercise chill’ effect weg te nemen of dit toch zoveel en zo snel mogelijk te reduceren. Het hoofddoel van deze laag is dus het lichaam droog te houden.
Indien men de fout maakt om in koude of koele omstandigheden (geen woestijn hitte) bijvoorbeeld katoen te dragen (wat vocht opneemt en het niet afgeeft), zal het lichaam nog meer gaan afkoelen door het vocht wat in je katoenen T-shirt of jeans zit, en je lichaam verplichten om warmte te produceren die er misschien niet meer is, wat dan weer onderkoeling kan teweeg brengen. Basislaag kleding mag geen vocht vasthouden, maar dient dit op te nemen en door de warmte van je lichaam door te geven aan de volgende laag.
In zeer warme omstandigheden is het dan weer net interessant om katoen te dragen. Het vocht dat dit opneemt zal je afkoelen.
De eerste laag van thermische kleding kan bestaan uit de volgende materialen: Polyester, Capilene polyester, Polypropylene, Dryarn, Meryl, Merino wol.
Polyester en Polypropylene werken het snelste, maar hebben het nadeel dat je dit ruikt. Momenteel zijn deze stoffen antibacterieel behandeld verkrijgbaar op de markt. Dit houdt in dat je zweetgeur dan wordt afgebroken en er “bijna” niets te ruiken valt. Maar, die antibacteriële laag is na 30 wasbeurten mee met het vuile water richting riool, en als je dan actief bezig bent geweest aan boord zal je merken dat je aanzienlijk minder vrienden zal hebben aan de bar (mocht je niet gedoucht hebben natuurlijk).
Capilene Polyester van Patagonia is voor 50% gerecycleerde Powerdry polyester wat antibacterieel behandeld is met Gladiodor. Gladiodor is een mengsel van … geloof het of niet: schelpjes en dode krabbetjes! Zij garanderen 50 wasbeurten en deden de volgende test: U neme 1 vers brood, leg het 1 maand ergens op de zolder en de schimmel staat er op om het brood te consumeren. Ok, tot hiertoe zegt u, hier is niets abnormaals aan, maar pak dat zelfde brood in met een Capilene T-shirt en de schimmel stuurt zijn kat… (geen schimmel dus).
Meryl van Slam heeft de Seamless T-shirt en pants welke niet alleen zeer snel vocht regulerend en antibacterieel zijn, maar die ook nog eens een zonnebescherming bieden vergelijkbaar met factor 50 zonnecrème en de schadelijke stralingen van mobiele telefoons weren.
Merino wol is wol van schapen die op de Zuidelijke Alpen van Nieuw Zeeland grazen op een hoogte van 3500m. Als de wol niet zou werken, zouden die beestjes het niet overleven. Hun wol is vergelijkbaar met de vezels van Polypropylene of Polyester en geven hen dus een koelend effect in de zomer en een thermische warmte inde winter. Het krabt niet zoals gewone wol, je kunt het gewoon in de wasmachine wassen, het heeft een natuurlijke UV bescherming van 25 tot 50, het is zeer snel droog en het is ook thermisch als het nat is. Maar bovenal, Merino wol ruikt niet! Het is van nature antibacterieel. Sir Peter Blake gebruikte het al tijdens de Jules Verne Trophy waar hij het 43 dagen aan een stuk door droeg. Merino wol is terug te vinden bij Slam, Helly Hansen, North Face, Patagonia, Icebreaker, etc…
2de laag
De 2de laag kleding dient om je lichaamswarmte te bewaren en om het lichaamsvocht welke van de 1ste laag komt door te geven aan de 3de laag. Ook deze 2de laag moet min of meer aanpassend zitten zij het wel iets minder aanpassend als de eerste laag. Lichaamswarmte wordt het best behouden door een laagje lucht vast te creëren rondom je lichaam. Dit doen we door het best meerdere lagen thermische kledij te voorzien. Het is bijvoorbeeld beter om 2 of 3 dunne fleece te gebruiken dan 1 echt dikke. Mocht je dan iets of wat te warm krijgen kan je er altijd nog 1 van uittrekken.
Wat nu ook bij alle grote merken te zien is zijn de zogenaamde Softgel. Een Softgel is gemaakt uit 100% polyester en is bekend om zijn elasticiteit, zijn winddichte eigenschappen en zijn thermische waarde. Sommige Softgels zoals die van Musto zijn zelfs waterdicht en hebben een fleece binnenkant.
Maar het is niet alleen fleece die de warmte vast houd, Merino wol, dons, kunstdons en neopreen zijn eveneens stoffen die het menselijk verwarming stelsel kunnen isoleren. Wat je ook koopt, probeer steeds te opteren voor iets met een rits zodat je die dan kan openzetten na een inspanning en terug kan dicht doen wanneer je terug isolatie nodig hebt.
Het voordeel van dons is dat dit het beste isoleert van alles, maar vanaf dat het nat wordt verliest het al zijn isolerende eigenschappen. Momenteel zijn er kledingstukken op de markt die waterdicht zijn en toch dons gebruiken om een isolerende eigenschap te garanderen. Wil je het risico niet nemen dat de dons toch nat wordt en je zonder isolatie komt te zitten, kan je nog steeds naar kunstdons gaan zoals Primaloft wat min of meerde zelfde eigenschap heeft, maar zijn isolerende eigenschap blijft behouden zelfs als het nat is.
Neopreen ademt niet, maar heeft een hoge thermische waarde daar het de lichaamswarmte vasthoud. Het werkt zelfs het best wanneer je een beetje zweet of wanneer er water tussen je lichaam en het neopreen is gekomen. Het dun laagje water kan niet meer weg, en wordt dan opgewarmd door je lichaam. Nadeel is dat wanneer je lichaamstemperatuur naar omlaag gaat, de isolerende vochtlaag ook kouder wordt…
3de laag
Dit is uw zeilpak waar u al dan niet zeer tevreden over bent. Zulks zeilpak dient te beschikken over ademende en waterdichte kwaliteiten, dit om uw sport met alle comfort te kunnen beoefenen. Hier besteden we in de nabije toekomst wel een test verslagje aan…
Schoenen of laarzen?
Er zijn verschillende merken die ademende laarzen op de markt hebben en de “key” tot succes van deze laarzen is goed onderhoud. Zoveel mogelijk spoelen met warm water en dan als ze droog zijn invetten.
Rubberen laarzen komen meer en meer in trek, dit komt door de Volvo Ocean Race waar 70% van de zeilers de Franse laarzen Le Chameau dragen. Dit zijn rubberen laarzen met een neopreen binnenkant. Mochten deze laarzen dus toch nog nat worden vanbinnen, dan zijn ze nog steeds warm.
Ook met laarzen is de boodschap om in lagen te werken. Het is veel beter verschillende lagen sokken te dragen dan 1 enkele dikke sok aan te doen die dan al het werk moet doen.
Hoofd warm houden = gouden regel!
Je verliest 40% van je lichaamswarmte via je hoofd. Het is dus zeer belangrijk dat je dit lichaamsdeel goed isoleert. Een muts van fleece is zalig omdat deze niet krabt als ze nat is, maar de isolerende eigenschap daarvan is een pak minder dan een Merino wollen muts, of een windstopper muts.
We zijn op zoek gegaan naar de ideale muts. Eentje die warm is, ademt en droog is! In de trekking wereld zijn we op het spoor gekomen van SealSkinz. Dit merk verkoopt niet enkel waterdichte ademende mutsen, maar ook 100% waterdichte handschoenen en sokken! Ik testte hun materiaal tijdens de vorige Rolex Fastnet Race en Rolex Sydney-Hobart Race, en beide zitten nu in mijn zak voor beide offshores van de North Sea Regatta.
Wat dragen zij?
Jean Martin Grisard (BEL) Groupama Racing Team:
Wat dat wij aandoen is wat we ter plaatse krijgen, ni meer, ni minder. Wat er bij mij altijd in de (reis) zak zit is thermisch ondergoed dik of dunne laag. Waarom? Neemt weinig plaats in en is licht. Ik voel mij eerlijk gezegd oek een bitje beter in mijn eigen ondergoed dan in dat van iemand anders??!!!!. Odlo heeft heel goed spul, HH is oek ni slecht. Musto,HL,…. hebben tegenwoordig allemaal goei ondergoed denk ik. Voor meer info, ga eens op outdoor websites kijken, meer keuze en meer tests dan in het zeilwereldtje Het moet geen zeilmerk zijn!
Kwa nieuwigheden…. ieder merk probeert te evolueren. Grootste probleem voor mij blijft wel het “vocht van transpiratie” (alleen voor de werkmens aan boord natuurlijk!).
David J Markey (BEL) genua trim Farr 30 TU Delft:
Bij ons heeft iedereen iets verschillend aan. Zelf draag ik het thermische gerief van Decathlon zoals 2 anderen aan boord. Maar we hebben ook Craft en Musto dragers aan boord. Als 2de laag heb ik een goeie softgel van den Decathlon of een gewoon fleece-ke. Op offshores hebben we gewoon meer aan, niet echt iets speciaals. We hebben een goede deal met Henry Lloyd, maar eigenlijk zijn we nog op zoek naar een goede technische kleding sponsor. Dat haalt de kosten wat om laag eh…
Adam Minoprio (Kiwi) stuurman, wereldkampioen match racing en Team Camper:
We hebben een lange tijd met Line 7 gevaren, maar deze samenwerking is onlangs stop gezet. Ik draag gewoon wat ze me geven. Ik heb nog geen flauw idee wat we op Camper (Emirates Team New Zealand Volvo Ocean Race project) zullen dragen, ze zijn nog op zoek naar een kleding sponsor. De meeste boten waar ik op vaar zijn gesponsord door een bepaald merk en dan zijn we genoodzaakt dit merk te volgen. Wat er altijd in mijn zak steekt is mijn 2de laag van Icebreaker. Dat is gewoon goud waard, gaat overal mee naartoe samen met mijn potje Vegemite.
Nic Bol (NED) Tactieker/stuurman Quantum Sails:
Ik gebruik Musto, zowel boven als beneden, en misschien heb ik komend weekend wel 2 sets aan…
Didier “Wakko” Wackens (BEL), voordekker/trimmer:
Ik draag zowel van boven als… eh, (lacht effe) van onder Helly Hansen en mijn 2de laag is een Henry Lloyd body warmer. Dat is gemakkelijk, ge hebt veel bewegings vrijheid en het is warm. Wat er altijd mee in mijn zak gaat? Mijn 2de laags teddy broek van den Decathlon en mijn Henry Lloyd body. Op de vraag wat hij met de Offshore van de NSR ging aantrekken zei hij: “Euh…, een short, flipflops, T-shirtje en een zonnebril want ik ga naar Italië”. En toen begon hij keihard te lachen.
Winston “Winnie” McFarlane (Kiwi) Emirates Team New Zealand grootzeil grinder:
Voor dag races verkies ik Polypropylene of Polyester omdat deze snel drogen, als grinder kom je zo al eens snel in het zweet te staan eh. Voor alle offshore races heb ik mijn eigen “stuff”bij, en dat is mijn Icebreaker Merino gerief wat ik in lagen gebruik. Je ruikt het gewoon niet (wacht even) ik bedoel, ik ruik het niet en de personen die synthetisch gerief gebruiken haal je er zo uit. Wat er altijd in mijn zak steekt? Zeker en vast de muts die mijn grootmoeder voor me gemaakt heeft in Merino!
