Willen we wedstrijdzeilen met een serieuze kans op succes dan is een goede voorbereiding en organisatie van het zeilteam onontbeerlijk, of het nu gaat om een serie clubwedstrijden of een wereldkampioenschap. Natuurlijk heeft een wereldkampioenschap meer voorbereiding nodig maar het principe blijft hetzelfde.
Walorganisatie
Het begint met het organiseren van accommodatie en vervoer. Praten we over een zeilwedstrijd van de eigen vereniging dan vervalt dit deel. Praten we over een buitenlandse wedstrijd of een wedstrijd in een ander deel van Nederland of België dan moet er wel het een en ander georganiseerd worden.
Hoe en wanneer gaat de boot er heen en wie regelt dat? Idem dito voor de terugtocht.
Wordt er aan boord geslapen of moet er een onderkomen worden geregeld? Zo ja dan is het een kwestie van heel tijdig te boeken want tijdens grote evenementen is alles meestal snel volgeboekt.
Ga je wedstrijden zeilen in een onbekende plaats in het buitenland dan is het raadzaam eerst even Google Maps te bestuderen of bevriende zeilers ter plekke te raadplegen om te voorkomen dat je een grote afstand van de haven bent verwijderd of recht boven een nachtcafé komt te zitten.
Maak vervolgens een lijst van wat er meegenomen moet worden aan proviand, gereedschap, reserve-onderdelen…enz. Als je op het laatste moment alles inpakt wordt er gegarandeerd het een en ander vergeten.
Het wedstrijdgebied
Schaf ruim tevoren een de nautische kaarten van het wedstrijdgebied en van de kustlijn ter plaatse aan. Op die manier kun je je vertrouwd maken met de te verwachten omstandigheden.
- Staat er stroom? Zo ja is dat een regulaire getijdenstroom of windstroom?
- Waar is het water diep en waar ondiep?
- Hoe kun je die plaatsen tijdens de wedstrijd gemakkelijk lokaliseren, bijvoorbeeld aan de hand van boeien of herkenningspunten op de wal.
- Als er sprake is van windstroom; onder welke omstandigheden kun je die verwachten, uit welke richting en hoe zal die bij bepaalde ondiepten en landtongen of baaien afbuigen?
- Zijn er riviermondingen waarvan de uitstroom de regulaire stroomrichting en -kracht beïnvloeden?
- Zijn er heuvels of bergen langs de kust aanwezig? Wat voor invloed hebben die op de windrichting en zorgen zij eventueel voor thermiek?
- Hoe is de gemiddelde temperatuur van lucht en water in de periode waarin de wedstrijden worden gehouden? Behalve dat dit van belang is voor de mee te nemen kleding valt daaruit het een en ander te voorspellen over eventuele thermische wind of afbuigingen in de windrichting door middel van thermiek.
Vele zeilers zullen nu zeggen: “dat is allemaal leuk en aardig, maar ik ga helemaal geen wedstrijd varen op de Middellandse zee of in de golf van Mexico, maar gewoon in Oostende, Medemblik of op de Grevelingen”. Maar ook al staat daar geen stroom en zijn er geen bergen, toch valt er wel het een en ander te voorspellen over thermiek in de zomer en afbuiging van de windrichting onder de wal.
Wees tijdig ter plaatse
Probeer uiteraard zo vroeg mogelijk op de plaats waar de wedstrijden worden gehouden aanwezig te zijn. Je kunt je dan verder vertrouwd maken met de plaatselijke omstandigheden en informatie inwinnen bij lokale zeilers en vissers.
Een ander voordeel van tijdig ter plaatse zijn is dat het de concentratie bevorderd. Dat geldt niet alleen voor grote internationale zeilwedstrijden maar net zo goed voor een onderlinge avondwedstrijd. Iemand die zo uit zijn werk aan komt rijden, aan boord stapt en naar de start vaart is er met zijn gedachten nog niet honderd procent bij waardoor hij niet openstaat voor allerlei ogenschijnlijk onbelangrijke kleine details die echter een aanwijzing kunnen zijn voor een te verwachten windshift of andere wijziging in wind of stroom. Deze zeiler is dus duidelijk in het nadeel.
Dan zijn er nog de wedstrijdbepalingen. Probeer deze ook zo vroeg mogelijk te pakken te krijgen. Je kunt ze dan op je gemak doorlezen en bij onduidelijkheden bij de wedstrijdorganisatie om uitleg vragen. Maak eventueel kopieën zodat alle bemanningsleden ze ook op hun gemak door kunnen lezen. Dit is van het grootste belang want er is niets irritanter dan tijdens de wedstrijd steeds met vragen als: “wat betekent die vlag?” of “wat is de tijdslimiet?” of “hoe moeten we dat merkteken ronden?” geconfronteerd te worden.
Maak een uittreksel van de belangrijkste punten uit de wedstrijdbepalingen en die regels die van de normale gang van zaken afwijken. Noteer dit met een watervaste stift op een stuk zelfklevende witte folie en plak deze in de kuip duidelijk in het zicht. Je hoeft dan tijdens de wedstrijd terwijl alles nat wordt niet in papieren te gaan zitten bladeren.
De banen
Wordt er steeds een vaste baan gezeild bijvoorbeeld een olympische dan is het makkelijk. Is er de keus uit een aantal banen en wordt de baan voor iedere wedstrijd pas vlak voor het vijf-minutenschot bekend gemaakt, dan kun je een probleem hebben.
Tijdens de laatste vijf minuten voor de start wordt de spanning aan boord altijd behoorlijk verhoogd en heeft iedereen zijn handen vol om een goede start te maken. Als je dan in die tijd ook nog de te zeilen baan in kaart moet gaan brengen verstoord dat de concentratie behoorlijk.
Je kunt ook het volgende doen afhankelijk van het feit of je een GPS plotter al dan niet aan boord hebt. Heb je zo’n plotter aan boord breng dan de posities van alle merktekens die in de diverse banen voorkomen als waypoints in. Geef ze allemaal een nummer en maak baanbeschrijvingen van alle banen waarbij je de merktekens door deze zelfde nummers vervangt.
Op het moment dat de baan bekend wordt is het slechts een kwestie van de opeenvolgende nummers van de betreffende baan in de plotter aan te duiden.
Beschik je niet over een GPS plotter dan is er ook een oplossing al is dat wat meer werk. Zet alle banen apart op een stuk zelfklevende folie en wel als volgt: eerst het merkteken met omschrijving, dan de koers er naar toe en de afstand. Zodra op het vijfminutenschot of vlak daarvoor de te zeilen baan wordt getoond is het slechts een kwestie van het juiste stukje zelfklevende folie met het overeenkomstige nummer te pakken en in de kuip te kleven. Er is geen onrust, geen onzekerheid en iedereen kan zich op de start concentreren.
Gedurende de wedstrijd hetzelfde; niemand hoeft naar binnen om op de kaart te kijken en de aandacht wordt niet afgeleid. Zo’n baanomschrijving ziet er bijvoorbeeld als volgt uit:
- EZKG SB R GR Iso 2 52° 1,6 NM
- UK 16 BB R Iso 2 118° 9,- NM
- LC 12 BB R Iso 8 314° 12,8 NM
- EZKG SB RGR Iso 2 168° 5,- NM
- Finish 232° 1,6 NM
Praktisch is om in een dergelijk rijtje de kompaskoersen te vermelden, dat wil zeggen gecompenseerd voor variatie en deviatie.
Voor de start
Controleren en nog eens controleren dat is een must voor de start. Het begint al voor het wegvaren uit de haven.
Werk een checklist af:
- Is alles aan boord?
- Water,proviand, kleding, verplichte inventaris?
- De benodigde zeilen, niet te veel maar ook niet te weinig?
- Zijn zeilkleding, reddingvesten en veiligheids harnassen per bemanningslid op een bepaald haakje gehangen of op een bepaalde plaats neergelegd zodat niemand tijd hoeft te verknoeien om zijn eigen spullen te vinden?
- Is de wantspanning goed?
- Liggen de spinnaker schoten goed om de spinnaker aan bakboord dan wel aan stuurboord te kunnen hijsen.
- Wie bedient de stopwatch en telt af?
- Op welke manier wordt er afgeteld?
- Wie bedient de reserve stopwatch? (Ook een stopwatch kan er wel eens de brui aan geven of een knopje hoeft in de drukte voor de start per ongeluk maar ingedrukt te worden).
- Wie houdt er uitzicht aan lij tijdens de manoeuvres voor de start?
Zo is er afhankelijk van het type boot, het aantal bemanningsleden en nog wat andere omstandigheden voor iedere boot een checklist te maken. Zo rond het vijf-minutenschot op het moment dat de baan bekend is volgt er nog een tweede korte checklist.
- Liggen de spinnakerschoten inderdaad goed klaar om de spinnaker aan de juiste zijde aan te slaan voor het eerste spinnakerrak?
- Staat de schroef in vaanstand?
- Is er geen water meer in de boot gekomen.
- Is er nog een aanwijzing dat linker of rechterzijde van de startlijn begunstigd is?
- Check voor het laatst de spanning op genuaval, cunninghamhole, onderlijkstrekker en de stand van de overloop.
Na de wedstrijd
Het is verleidelijk om een gewonnen zeilwedstrijd met een pilsje te vieren, dan wel een verloren wedstrijd met een pilsje te verdrinken. Controleer echter eerst alle kritische punten aan boord op eventuele slijtage of breuk.
Is er iets dat vervangen of gerepareerd moet worden, doe het dan onmiddellijk. De volgende dag voor de start is er misschien geen tijd voor en het is trouwens ook veel beter voor de gemoedsrust en het zelfvertrouwen. Als je er een taakverdeling in aanbrengt is een dergelijke controle na iedere wedstrijd slechts een kwestie van een paar minuten.
Noteer vervolgens nog even een aantal gegevens over de trim, windkracht, golfslag en de snelheid ten opzichte van je tegenstanders. Als je dat regelmatig doet valt uit deze gegevens na verloop van een flink aantal wedstrijden heel wat informatie te halen met betrekking tot de juiste trim onder diverse omstandigheden. Ook als de boot die dag niet liep is het belangrijk deze gegevens te noteren. Het voorkomt namelijk dat je een volgende keer dezelfde fout in de trim maakt.
Praktisch is om een soort standaard trimformulieren voor je eigen boot te maken die je na iedere wedstrijd binnen een paar minuten in kunt vullen.
Een goede voorbereiding geeft je een stuk zelfvertrouwen en gemoedsrust. In plaats van je af te vragen of alles nu wel klopt en je niets vergeten bent, kun je je volledig op tactiek en manoeuvres concentreren. Bovendien heb je zoals reeds eerder genoemd meer oog voor kleine details die eventuele veranderingen in wind of stroom aankondigen en waarmee je je voordeel kan doen.
Leren wedstrijdzeilen
- Hoe win je zeilwedstrijden?
- Hoe maak je een goede start?
- Het kruisrak
- Het voordewindse rak
- Merktekens ronden
- Regels wedstrijdzeilen
- Protesteren en protest indienen
- Psychologie tijdens het wedstrijdzeilen
- Trainen om zeilwedstrijden te winnen
- Hoe train je een bemanning of zeilteam?
- De ideale cruiser-racer zeilboot of wedstijd zeiljacht kopen
- Voorbereiding en organisatie
- Voeding en zeilkleding tijdens zeilwedstrijden
Administratie tijdens het wedstrijdzeilen
Auteur “Leren wedstrijdzeilen” hoofdstukken en pagina’s: Fred Imhoff