Na de gebeurtenissen van de Light Vessel Race 2017, waarbij drie bemanningsleden verdronken en de overlevenden zes uur op hulp moesten wachten op de romp van hun omgeslagen boot, besloot de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer om de regels voor zeilwedstrijden te verstrengen. Heeft de organiserende club RBSC aandeel in het rigide aanhalen van deze regels? Bovenstaande vraag deed ons besluiten om twee gevoelige interviews alsnog te publiceren.
De interviews werden afgenomen in november 2017. Omdat het ongeval met de Capella nog vers in het geheugen lag, hebben we toen besloten om een reactie van de overheid af te wachten alvorens te publiceren.
Hieronder komen zowel een deelnemer als de organisatoren van de Light Vessel Race 2017 aan het woord. De interviews werden apart en op een ander tijdstip afgenomen.
Interview met A. deelnemer Light Vessel Race 2017
Op maandag 30 oktober werden wij gecontacteerd door A. (die liever anoniem wil blijven) met de dringende vraag of hij ons kon spreken over de afgelopen Light Vessel Race.
Het werd een emotioneel gesprek waarbij het vooral ging over de verantwoordelijkheid van de organiserende club RBSC.
Twee dagen voor de start nieuwe banen
A: “Op woensdag 28 juni, twee dagen voor de start van de Light Vessel, werd een nieuw parcours doorgegeven. De weersverwachting is dan al heel slecht, toch wordt een lange baan opgegeven waarvan 32 mijl recht in de wind.”
“Ik belde onmiddellijk met wedstrijdleider Patrick Demesmaecker met de mededeling dat ik niet meer zou deelnemen met mijn eigen boot indien de baan niet werd ingekort. Ik heb letterlijk bijna gesmeekt om een kortere baan.”
Demesmaecker antwoord daarop: “Ik beslis daar niet over. Dat moet je aan François Goubau vragen.” (nvdr: normaal beslist de wedstrijdleider over de baan, waarom niet in dit geval?)
Voorzitter en wedstrijdleider(s) weten niet waarom er geen kortere baan wordt gegeven voor de kleinste klasse
Daarop belt A. naar RBSC voorzitter François Goubau om te melden dat, als de baan niet wordt ingekort, hij niet zal meedoen omdat hij het parcours veel te zwaar vindt met een kleine boot. Op de vraag waarom er geen kleinere baan gegeven wordt, blijft de voorzitter het antwoord schuldig.
A.: “Ondertussen doen er ponton geruchten de ronde dat de baan zal meetellen als kwalificatie voor de Fastnet Race, waarin François Goubau met zijn jacht Moana zal deelnemen. Bovendien kan via dit nieuwe parcours een koers gevaren worden die exact in de wind ligt. Iedereen weet dat het 47 voet lange jacht van François Goubau beter zeilt aan de wind.”
Contact met ONZK voorzitter Carl Sabbe
A. probeert daarop om zoveel mogelijk invloed uit te oefenen en belt met Carl Sabbe, voorzitter van de ONZK wedstrijden en vice-voorzitter RBSC, om toch nog een kortere baan los te krijgen.
A. wilde voor de kleinere boten een korter parcours om:
- Dichter te kunnen aansluiten bij de vloot
- Minder aan de wind te moeten zeilen (en dus sneller te kunnen finishen)
- Dichter bij de kust te kunnen blijven
Alle telefoons zijn tevergeefs en dus besluit A. om de Light Vessel Race dit jaar nìet te zeilen met zijn eigen boot en gezin. Hij doet mee met een grotere boot als bemanningslid omdat hij dit veiliger acht.
De meteo briefing was ondermaats
A.: “De meteo briefing vòòr de wedstrijd is abominabel slecht en duurt nog geen minuut.”
Het verloop van de wedstrijd
A.: “Bij de start is het weer zeer goed. Er is weinig wind. De sfeer is ontspannen, overal lachende gezichten. In de vroege ochtend waait het echter heel hard. ‘s Morgens rond zeven uur staat er nog steeds drieëndertig knopen wind met golven van drie meter hoog.”
A.: “Rond 9u00 zeilen de grote boten allemaal onder de kust. Op dat ogenblik was de J/92 JOLO ongeveer zes mijl uit de kust (nvdr: JOLO heeft een hogere rating dan Capella en is ook de enige boot in IRC klasse 3, samen met Capella, die nìet opgeeft tijdens de race).”
JOLO finisht Capella niet
A.: “Hoe laat JOLO is gefinisht weet ik niet. Alle uitslagen zijn van de website gehaald. JOLO moet 2 minuut per uur sneller varen dan Capella. Waarom is er niet sneller alarm geslagen?”
A.: “De kiel van de Capella zou het sowieso op een bepaald moment begeven hebben. Maar als het parcours korter was geweest en als er dichter onder de kust gezeild was dan waren de deelnemers dichter bij elkaar geweest en dan was de kans dat er mensen gered konden worden veel groter geweest.” (nvdr: Capella was op dat moment de kleinste en traagste boot, de lantaarndrager.)
A.: “We moeten lessen trekken uit wat er gebeurd is. Ik heb zelf drie kinderen die ongeveer dezelfde leeftijd hebben als de betreurde Hannes Goegebeur. Ik moet er niet aan denken dat mijn kinderen zoiets overkomt.”
Licht Vessel Race wil zichzelf buiten schot houden
A.: “Ik verwacht dat de organisatie haar verantwoordelijkheid neemt. Nadat ik het rapport las was ik razend. De organisatie houdt zichzelf buiten schot. Het rapport is ‘gestuurd’. Het werd opgesteld alléén door mensen van de wedstrijdorganisatie. Zeilers en deelnemers van de Light Vessel werden niet toegelaten, laat staan gehoord. Enkel de organisatie zat erbij tijdens deze debriefing. Dit is niet juist.”
Wij contacteerden na dit relaas verschillende deelnemers uit de grote en kleinere klassen om te verifiëren.
Deze reageerden inderdaad vooral verbolgen over het feit dat ze niet uitgenodigd waren op de debriefing van 9 oktober 2017. Ze vonden het niet correct dat de meeste aanbevelingen geformuleerd werden enkel aan het adres van de zeilers. Ze verwijten de organisatie dat er te licht werd omgesprongen met de wedstrijdbanen èn met de veiligheidsmaatregelen en noemen het verslag van de debriefing “gestuurd”.
Een bron meldde ons nog: “Ik heb jarenlange vriendschappen zien sneuvelen na de wedstrijd door deze feiten.”
Een andere bron: “Er wordt een loopje genomen met de veiligheidsvoorschriften, er is geen controle gedaan vòòr de wedstrijd. Ik ken zelfs mensen die geen vlot meenemen om gewicht te besparen.”
Interview met RBSC wedstrijdleiding
Aanwezig:
François Goubau, RBSC voorzitter
Patrick Demesmaecker, RBSC wedstrijdleider
We spraken vervolgens met voorzitter François Goubau van de RBSC en wedstrijdleider Patrick Demesmaecker over deze noodlottige editie van de Light Vessel Race en confronteerden hen met de grieven en de vragen van de deelnemers.
ClubRacer: Wat zijn jullie functies?
François Goubau: “Ik ben commodore van RBSC dus alle vragen komen naar mij”
Patrick Demesmaecker: “Ik was een van de wedstrijdleiders.”
ClubRacer: Wie was de tweede wedstrijdleider?
Patrick Demesmaecker: “Marc Seynaeve”
ClubRacer: Waarom werd er geen afgevaardigde van de deelnemers uitgenodigd op de debriefing?
François Goubau: “Om de werkbaarheid te bevorderen werd gekozen om een gesprek aan te gaan enkel met een selecte groep.”
Deze groep bestond uit:
- François Goubau (voorzitter RBSC / hoofdsponsor Light Vessel Race)
- Carl Sabbe (ondervoorzitter / Secretaris Generaal RBSC en ONZK)
- Patrick Demesmaeker (wedstrijdleider Light Vessel Race en coördinator RBSC)
- Marc Seynaeve (wedstrijdleider Light Vessel Race en lid RBSC)
- Luc Geirnaert (werknemer WWSV, ondervoorzitter Belgian Sailing en bemanningslid van François Goubau)
- Peter Van den Bossche (lid RBSC)
- Rejane Gyssens (MRCC)
- Roy van Aller (wedstrijdleider Breskens Sailing Weekend)
François Goubau: “Iedereen is vragende partij om een draaiboek te maken om zulke drama’s te vermijden. De zeilers mogen zeker kritiek hebben maar waarom komen ze dan niet rechtstreeks naar ons?”
ClubRacer: Waarom hebben jullie geen veiligheidscontrole gedaan vòòr de wedstrijd?
François Goubau: “Kijk, we zeilen allemaal omdat we het fijn vinden, als ontspanning. Gaan we dan alles zò moeilijk maken dat op den duur niemand nog wil deelnemen?”
“Het is aan elke zeiler om zijn verantwoordelijkheid te nemen. Als organisatie gaan wij ervan uit dat, als er een veiligheidslijst wordt ondertekend, dat de items die op die lijst staan ook effectief aan boord zijn. Moeten we dan alles ook nog eens extra gaan controleren?”
ClubRacer: Wie heeft de weersvoorspelling gemaakt?
Patrick Demesmaecker: “Van een kustweerbericht dat we op het internet hebben gehaald”
ClubRacer: Telde de Light Vessel mee als selectiewedstrijd om deel te nemen aan de Fastnet Race?
François Goubau: “Ja dat kon, maar ik had hem niet nodig. Ik heb al dikwijls genoeg mee gedaan met de Fastnet Race. Bovendien was de aanbreng naar de start voldoende.”
ClubRacer: Er zijn twee amendementen uitgegeven voor de start, de laatste was over twee nieuwe parcours nr 7 en 8; wie heeft die extra parcours gemaakt?
Patrick Demesmaecker: “De wedstrijdleiding samen.”
Light Vessel Race 2017 Baan 7 (lange baan)
Light Vessel Race 2017 Baan 8 (korte baan)
ClubRacer: Waarom werden deze twee extra parcours gemaakt?
François Goubau: “Omdat de huidige, die in de Sailing Instructions stonden niet meer gebruikt konden worden.
ClubRacer: Waarom niet?
(François neemt het hier over van Patrick) François Goubau: “Er is overleg geweest met de verschillende mensen van RBSC, de wijzigingen waren zonder specifieke reden. Dit was gewoon naar gelang de windrichting enzoverder. Parcours worden opgemaakt tot op het laatste moment hé, die moet je niet op voorhand geven.”
ClubRacer: Welke parcours zijn gevaren geweest?
François Goubau: “alle twee: 7 en 8”
ClubRacer: En waarom werden deze gevaren?
François Goubau: “Ik weet dat niet, ik bedoel ze gaven westenwind, Noordwestenwind en om het strategisch spannend te maken. Dan kijk je of je geen halve windse rakken hebt. We hebben het goed gedaan. We hadden een goed up-winds rak richting Birkenfels” (nvdr: François Goubau zeilt als deelnemer met de grootste boot, First 47.7).
ClubRacer: Zijn de twee amendementen ter controle aangeboden aan de jury?
François Goubau: “Enkel aan het MRCC”
ClubRacer: Zijn er buiten de wedstrijdleiding nog anderen op de hoogte gebracht van de amendementen?
François Goubau: ”Het zal wel zijn, velen waren op de hoogte”
ClubRacer: Wie was de jury?
Patrick Demesmaecker: “Dirk Sledsens was de jury”
ClubRacer: Was hij op de hoogte van amendement 1 & 2, heeft hij de inhoud kunnen zien?
Patrick Demesmaecker: “Het amendement ging gewoon over het parcours, die heeft dat niet gezien”
ClubRacer: Waarom zijn de grote boten eerst gestart?
François Goubau: “Anders moeten ze die kleine boten allemaal inhalen. Op het vlak van veiligheid is het moeilijker als de kleintjes vòòr ons vertrekken.” (nvdr. Goubau zeilde zelf mee met zijn First 47.7)
Patrick Demesmaecker: “Ik kan het mij niet zo goed herinneren waarom we dat gedaan hebben.”
ClubRacer: Op welke rak zouden de kleinste boten het traagst zijn? Hebben jullie er een idee van hoe groot de discrepantie is tussen de snelste en traagste boot tot aan Birkenfels rekening houdend met de verschillende VMG’s?
(Er volgt een stilte)
ClubRacer: Houd er rekening mee dat een 40 voeter een VMG heeft van 6 knopen in ideale omstandigheden. Een 32 voet boot (cruiser-racer) heeft dan een VMG van 4 knopen. Bij golfslag daalt deze naar 2,5 à 3 knopen. Hebben jullie geen enkel idee hoeveel uur verschil er kan zijn tussen de snelste en traagste boot?
François Goubau: “Tot aan Birkenfels is het kalm geweest. Pas in de tweede helft van de nacht is de wind beginnen toenemen, wij waren al hier toen de wind toenam.” (François toont de positie van zijn boot Moana in de helft van het voor-de-windse-rak na Birkenfels)
ClubRacer: Om hoe laat waren de kleinste boten aan Birkenfels?
François Goubau: “We gaan vooruit als we voor de wind zeilen, daar zijn we toch mee akkoord hé. Er was wind, 25 knopen wind.”
ClubRacer: Een 40 voeter zou op die 32 mijl naar Birkenfels er 5,7 uur over doen. Een 32 voeter in ideale omstandigheden doet er 7 tot 10 uur over afhankelijk van het type boot. Wisten jullie dat?
Patrick Demesmaecker: “Het is een lange afstandswedstrijd, de mensen wisten dat. Wij hadden een uur tot ze konden finishen en thats it. Volgens onze berekening was het mogelijk om het parcour af te leggen binnen de tijd die wij vooropgesteld hebben.”
François Goubau: “daar was het verschil het kleinste, het was voor ons een platte zee.”
ClubRacer: Het verschil in het parcours tussen 7 en 8 was klein. Een extra halve windse rak van 13,5 mijl op het einde van de race. Waarom pas daar? Na het aan de winds rak van 32 mijl naar Birkenfels bedroeg het verschil tussen de snelste en traagste boot bijna 4 uur.
François Goubau: “De kleinere boten hadden daar een korter parcour en het meeste wind dat we daar gehad hebben was 30 knopen. Dat grote verschil tussen de eerste en laatste boot is er niet geweest.”
ClubRacer: Welke van de kleine boten (IRC 3) hebben Birkenfels gehaald?
François Goubau: “Dat weet ik niet, er is geen uitslag”
ClubRacer: Kunnen we de finishtijden inkijken?
François Goubau: “Neen want dan kunnen de deelnemers kijken of ze eerst waren en we willen dat niet, zuiver uit respect, we doen dat niet”
ClubRacer: JOLO is de enige die gefinisht is in IRC 3 (zelfde klasse als Capella), mogen we enkel zijn finishtijd dan weten?
François Goubau: “Neen, we hebben dezelfde dag besloten om dat niet te doen.”
ClubRacer: Wisten jullie welke boot theoretisch de laatste zou zijn tijdens de wedstrijd?
François Goubau: “Ik zie niet in waarom dat ik daarop moet antwoorden”
ClubRacer: We hebben uitgerekend dat de snelste IRC 3 boot Birkenfels rond 3:00 ‘s ochtends gerond is. Om 04:00 is de sterke wind pas opgekomen. Drie uur later en 30 mijl richting kust werden de deelnemers volgens amendement 1 gevraagd om hun posities door te geven per sms. Was dat niet op het randje want op dat moment zijn er nog boten aan het opkruisen.
François Goubau: “Ik moet zo dadelijk wel weg…”
ClubRacer: Heeft u weet van hoe ver GSM bereik gaat op zee met een golfhoogte van 2 tot 2,5m?
François Goubau: “Dat weet ik niet, dat is echt niet belangrijk want er bestaat geen sluitend systeem, AIS is dat niet en trackers zijn dat ook niet, lees onze debriefing na.”
ClubRacer: Was er een procedure mocht er een sms niet binnenkomen?
Patrick Demesmaecker: “Die sms was niet verplicht maar ik kan u zeggen dat het wel werkte want we hebben hier een lijst met de binnengekomen sms’en.”
ClubRacer: Heeft u een sms gekregen van Capella?
Patrick Demesmaecker: “Neen, wel van andere deelnemers, ook van de kleintjes. Dus die theorie dat ze het niet kunnen versturen is niet juist”
ClubRacer: Capella heeft de sms dus niet verstuurd. JOLO wel en is gefinisht. Yolo en Capella zijn qua snelheid aan mekaar gewaagd volgens eerdere wedstrijd uitslagen. Is de vraag dan niet opgekomen waar Capella was?
Patrick Demesmaecker: “Er gaat niets meer gebeuren in de zeilsport als jullie zo verder blijven doen, je krijgt schrik om nog iets te doen. ‘t is hier nog erger dan bij de politie.”
ClubRacer: Wat is jullie grootste bekommernis na deze ramp?
Patrick Demesmaecker: “We vinden uiteraard veiligheid het allerbelangrijkste en we merken ook dat zeilers te nonchalant zijn wat de veiligheid betreft. We willen hiervoor een campagne organiseren. We moeten de zeilers sensibiliseren zonder onmiddellijk te sanctioneren.”
“Sanctioneren lijkt ons geen goed idee als we zeilwedstrijden willen blijven organiseren. Als we de organisatie ervan dichttimmeren met allerlei regels en sancties, dat komt geen kat nog naar de wedstrijd. Dat komt de zeilsport niet ten goede. Bovendien krijgt je als organisatie gewoon schrik. Op den duur is de “goesting” om nog iets te organiseren totaal weg.”
Stijn Reunis: “Wedstrijdzeilen voor de Belgische kust is nu ontoegankelijk geworden”
Uit verschillende hoeken komt de kritiek dat de gebeurtenissen van die noodlottige Light Vessel Race van 1 juli 2017 en de slappe reactie van de betrokken club achteraf er de oorzaak van zijn dat de regels nu zo rigoureus moeten worden toegepast. Het wedstrijdzeilen voor de Belgische kust is daardoor ontoegankelijk geworden. Bovendien zouden clubs niet meer geneigd om nog iets te organiseren. Ze durven niet meer.
Stijn Reunis (wedstrijdleider en Cuiser Rating verantwoordelijke): “Met deze maatregel wordt de drempel voor deelnemers van tour wedstrijden, zoals de Blank Sailing voor de kust van Blankenberge, veel te hoog. Ook is het afwimpelen van de verantwoordelijkheid naar alle organisaties een draconische maatregel. We zijn in Blankenberge met de drie clubs een schoolvoorbeeld en nu straffen ze ons zo.”
“Dit is het gevolg van één tragisch ongeval waarbij één club gefaald heeft en dat mag niet de aanleiding zijn voor maatregelen buiten proportie die er voor zorgen dat niemand nog een wedstrijdje durft organiseren. Dit zal een vette kluif worden voor de nieuwe voorzitter van Belgian Sailing.” (nvdr: in de wandelgangen horen we dat François Goubau de nieuwe Belgian Sailing voorzitter wordt)”
Heeft de RBSC zichzelf in vraag gesteld?
De vraag of het ongeluk met Capella vermeden had kunnen worden stelt zich hier niet. Wél of de hulp niet sneller op gang had kunnen komen. Had de organisatie niet dichter op de bal moeten spelen? Vroeger werd de Light Vessel Race vloot de hele nacht gemonitord. Waarom nu niet meer?
Uit het interview met de RBSC komt duidelijk naar voren dat de club zichzelf na de feiten zelfs niet in vraag heeft willen stellen. Ze stond ook niet te springen om de regels (tenminste voor zichzelf) te verstrengen. De verantwoordelijkheid werd eenvoudigweg bij de zeilers gelegd.
Is het niet begrijpelijk dat de overheid heeft besloten om in te grijpen?
In elk geval moet er alles aan gedaan worden om een mogelijke herhaling van dit drama zoveel mogelijk uit te sluiten.
De nieuwe regels om een vergunning te krijgen voor een wedstrijd kunt u nalezen op ons artikel “Belgische Overheid legt organisaties strengere regels op”
UPDATE 13/04/18:
RBSC in de fout: FOSO onderzoek brengt nalatigheden aan het licht
Interviews door: Eddy Lekens & Kathleen Rutten
Tekst: Kathleen Rutten & Eddy Lekens
