In de zeilwereld staat de Half Ton klasse bekend om zijn fascinerende karakter. De Half Ton Klasse onderscheidt zich als een unieke en inclusieve klasse, die een diverse vloot samenbrengt en eenheid brengt onder haar zeilers. De ware schoonheid van deze klasse ligt in de rijkdom die ontstaat uit haar diversiteit. Het streven van de eigenaars is om halftonners niet alleen een tweede of zelfs derde leven te bieden, maar ook om de bestaande boten te verrijken met een hernieuwde waarde en een verminderde ecologische impact.
De half ton klasse gaat over veel meer dan alleen maar wedstrijden zeilen; het is een passieproject. Het restaureren van deze oudere boten, die vaak vergeleken worden met de zeilende equivalenten van Ford Mustangs, vraagt om aanzienlijke inspanning en zorg. Maar de voldoening van het opknappen en daarna zeilen of racen met deze boten is ongeëvenaard. Bovendien hebben halftonners vaak een speciale plaats in de harten van hun zeilers, als fantastische boten met een ‘vintage’ rompvorm die herinnert aan het IOR tijdperk in de zeil- en offshore-wereld.
Het IOR tijdperk (International Offshore Rule)
Het IOR (International Offshore Rule) tijdperk verwijst naar de periode waarin het IOR-meetsysteem werd gebruikt om zeiljachten te classificeren en een handicap te geven voor voor offshore zeilwedstrijden. Dit systeem werd geïntroduceerd in 1969 en was dominant gedurende de jaren ’70 en ’80. Het IOR-tijdperk liep tot begin jaren ’90, toen het geleidelijk werd vervangen door andere meetsystemen, zoals het IMS (International Measurement System) en later het IRC (International Rating Certificate). Het IOR-systeem had een grote invloed op het ontwerp van zeiljachten in die periode, resulterend in een specifieke stijl van zeilboten die geoptimaliseerd waren om goed te presteren onder de regels van het IOR.
De Half Ton Classics Cup nu
Het zaadje voor de eerste Half Ton Classics Cup werd geplant tijdens Cork Week in 2000, toen de bemanningen van ‘Sibelius’ (FRA), waaronder Didier Dardot en zijn vrouw, en ‘SpACE Odyssey’ (IRL), met Shay Moran, Enda Connellan, Terry Madigan en Vincent Delany, het erover eens werden dat het organiseren van een tweejaarlijks evenement voor Half Tonners, onder het IRC handicap systeem, een uitstekend idee zou zijn.
Dit evenement zou afwisselend plaatsvinden in Frankrijk, Engeland en Ierland. Desondanks slaagde Didier Dardot er niet in om La Trinite of andere Franse zeilclubs te bewegen het eerste evenement te organiseren. Uiteindelijk namen de Half Ton liefhebbers uit Nieuwpoort het voortouw en organiseerden zij het inaugurele evenement in België.
Tegen 2017 werd echter duidelijk dat enkel boten die met veel budget waren geoptimaliseerd, kans maakten op de overwinning van de Half Ton Classics Cup. Deze boten waren gestript tot hun oorspronkelijke romp en voorzien van nieuwe dekken, dekbeslag, kielen, spade roeren, carbon tuigages en zeilen. Eigenaren van minder grondig vernieuwde half tonners vonden hun plek in de ‘middenvloot club’, wat uiteindelijk leidde tot een afname in het aantal deelnemers.
De Half Ton klasse organisatie liet dit niet zomaar gebeuren en introduceerde de sub-klasse Vintage Trophy.
Opnieuw toegankelijk voor een breed scala aan budgetten
We vonden op Facebook een zeer interessant bericht waarin de Half Ton klasse organisatie haar visie deelt op de toekomst van deze klasse en waarin ze de verschillende categorieën binnen de vloot verduidelijkt: van ongewijzigde ‘vintage’ halftonners tot grondig gerenoveerde en IRC-geoptimaliseerde zeilboten. We bespreken ook de IRC-ratingregel, die helpt om een gelijk speelveld te creëren, ondanks de uitdagingen die dit soms met zich meebrengt.
Ontdek ook hoe deze boten niet alleen de geschiedenis van de jachtbouw levend houden, maar ook toegankelijk zijn voor een breed scala aan budgetten en zeilvaardigheden.
Drie categorieën Half Tonners
Halftonners zijn vaak ook speciale liefdesrelaties… fantastische boten met “vintage” rompvormen die ons herinneren aan het IOR tijdperk van jachting en offshore zeilen. We kunnen de huidige vloot definiëren in drie categorieën: de ongewijzigde ‘vintage’ halftonners, de gedeeltelijk of licht gewijzigde boten, en ten slotte de halftonners die grondig zijn opgeknapt en IRC geoptimaliseerd. Dankzij de IRC rating regel kunnen we min of meer op gelijke voet concurreren, wat niet altijd eenvoudig is, maar wel ons doel blijft.
1. De ongewijzigde Half Tonners
De ongewijzigde vloot (met een IRC TCF meestal tussen 0.900 – 0.935) vind je in bijna elke Europese jachthaven. Ze zijn vaak in goede staat en met liefde onderhouden. Deelnemers aan regatta’s hebben vaak recente & high-tech zeilen. Deze groep omvat zowel in serie gebouwde als unieke prototype halftonners.
Seriegebouwde halftonners zijn vaak vrij comfortabel, geschikt voor zowel lange cruises als races. Ze zijn vaak ontstaan in de fabrieken van grote jachtmerken, die een winnend rompontwerp namen en op basis daarvan racebare cruisers ontwikkelden. Deze budgetvriendelijke boten hebben over het algemeen een zwaarder gewicht wat het moeilijker maakt om ze op een trailer achter een grote SUV’s te vervoeren.
Aan de ene kant is de IRC-rating van deze ongewijzigde serieboten vrij aantrekkelijk (dankzij hun gewicht) en hebben ze een goede wederverkoopwaarde. Voorbeelden van deze boten zijn de First 30 ES, X-95, Feeling 850, Nessy, Jeanneau Rush, Gib’Sea 90 Plus, Nicholson 30, Super Challenger, …
Binnen de groep van in serie gebouwde boten zijn sommige modellen meer gericht op racen (bijv. semi-productieboten uit kleine series) zoals de Golden en Silver Shamrock (Diablesse), de kleine Farr ontwerpen (zoals Farther Bruin), de SJ 30 & SJ32, alle MG30HS’s, het Franse Formule 9 (Gahinet ontwerp), enz.
Ten slotte omvat deze eerste categorie ook alle ongewijzigde unieke halftonners, wat een grote groep is. Deze halftonners bevinden zich nog steeds in hun originele IOR-opstelling, met hun oorspronkelijke kielen en tuigages die runners & check-stays hebben. Deze halftonners zijn bedacht voor intensieve rond-de-boeien en offshore races zonder ruimte voor wooncomfort. Vandaag de dag dragen ze meestal een lage IRC-rating en dankzij hun relatief laag gewicht kunnen ze gemakkelijker over de weg worden vervoerd. Bij de Half Ton Classics Cup zullen deze boten voornamelijk concurreren om de Vintage Trophy.
2. De gedeeltelijk gewijzigde Half Tonners
De gedeeltelijk gewijzigde halftonners – IRC rating varieert van 0.935 – 0.945. Hier komen de race-one-off’s en seriegebouwde boten in actie, die na enkele lichte maar herkenbare aanpassingen beter kunnen concurreren tegen andere meer recente ontwerpen in nationale en internationale IRC-regatta’s.
Deze half tonners boten vormen de kern van de Half Ton Klasse. Voornamelijk ontworpen en gebouwd in de jaren tachtig, hebben ze over het algemeen een langere (en dynamische) LWL die uitstekende prestaties levert.
De meest voorkomende aanpassingen aan deze boten zijn nieuwe tuigages met langere schuin opgestelde zalingen en aan de zijkant van de romp verplaatste wantspanners die de noodzaak voor runners elimineren, carbon tuigages, moderne IMS/IRC getypeerde kielen, …
Het spreekt voor zich dat deze aanpassingen over het algemeen gepaard gaan met een verhoogde IRC-rating, zoals te zien is aan boten zoals bijvoorbeeld Sibelius, Half Red, Superhero, Général Tapioca, Concorde, Rampage, Secrets, … om er maar een paar te noemen.
3. Zwaar gemodificeerde Half Tonners
De derde en laatste categorie zijn zwaar gemodificeerde halftonners met een IRC rating meestal tussen 0.945 – 0.960. De halftonners binnen deze categorie hebben allemaal een serieuzere opknapbeurt ondergaan waardoor ze ‘topboten’ blijven in de internationale IRC-racescene. Over het algemeen is alleen de rompschaal origineel op deze boten, zij het vaak met gewijzigde achterstevenvormen. Typisch komen ze met een nieuwe (carbon) tuigage met langere zalingen en meer naar achteren dan origineel om een groter voorzeiloppervlak te creëren.
Ook op het optimalisatiemenu staan ook een zwaardere en IRC-geoptimaliseerde kiel, nieuw spade roer, kortere of verwijderde kajuitdaken en bredere kuipen. Zoals wij het zien, verhogen deze boten het niveau van de Klasse en laten de 2 andere categorieën vooruitgang boeken door te proberen deze groep uit te dagen tijdens korte windward-leeward banen. En je kan al raden dat deze boten worden gezeild door de meest ervaren bemanningen.
De meest succesvolle Half Tonners ontwerpers
Een opmerkelijke naam in het overzicht van vooraanstaande ontwerpers van de halfton klasse is Philippe Briand, wiens bijdragen tijdens het IOR-tijdperk aanzienlijk waren. Terwijl veel ontwerpers de complexe regelgeving van de IOR probeerden te omzeilen door gebruik te maken van de zogenaamde “loopholes”, zoals “bumpen” op het niveau van Bmax, aft girth station en andere, stond Briand bekend om zijn “cleane” romplijnen. Zijn ontwerpen, waaronder de Comte de Flandre (1/4 ton), Free Lance (1/2 ton), Dear Henry (1/2 ton), Dear Pablo (3/4 ton) en Passion II (one ton), onderscheiden zich door een benadering die elegantie en efficiëntie elegant combineert, waarmee hij een blijvende invloed op de klasse en de sport als geheel heeft achtergelaten.
- David Andrieu (FRA)
- Georg Nissen (DEU) Play and Loss
- Laurie Davidson (NZL)
- Doug Peterson(USA)
- Jean Berret (FRA) – ‘Chimp’
- Tony Castro.(POR)
- Ed Dubois (GBR)
- Bruce Farr (NZ) – ‘Swuzzlebubble’
- Jacques Fauroux (FRA)
- Groupe Finot (FRA)
- Giles Gahinet (FRA)
- Ron Holland (Ireland)
- Michel Joubert (FRA)- ‘SpAce Odyssey’
- Philippe Briand
- Georg Nissen
- Peter Norlin (SWE)- ‘Scampi’
- Rob Humphreys (GBR)- ‘MGHS30’
- Stephen Jones (GBR)
- Andre Mauric (FRA)
- Bernt Andersson (SWE)
- Håkan Södergren (SWE)
- David Thomas (GBR)
- Van de Stadt (NED)
- Judel Vrolijk (NED)
- Hugh Welbourn (GBR)- ‘Chia Chia’
- Paul Whiting (NZ)
- Ron Swanson (Aus)
De lijst met boten speciaal ontworpen voor de Half Ton klasse
- Aloa 29
- Aubin Armagnac
- Balanzone 1/2 Ton
- Ballad 30
- Banner 28
- Beneteau First 30
- Beneteau First 30 E
- Bess 1/2 Ton
- Blue Dabe 32
- Brise De Mer 31
- Bristol 28
- Cal 9.2
- Cal T/2
- C&C 1/2 Ton
- C&C 29
- Chance 30-30
- Chaser 29
- Club 86
- Columbia 9.6
- Contention 30
- Competition 1000
- Delph 28
- Dione 98
- Duck 31
- Dufour Safari 27
- East Coast 31
- Elan 31
- Eliminator 1/2 Ton
- Elite 30
- Elizabethan 30
- Elvstrom 32
- Evelyn 32 1/2 Ton
- Farr 914
- Farr 920
- Farr 1/2 Ton
- Feeling 850
- Feria 9M
- Finn Flyer 31
- Formula 28
- G&S 30
- Gib’Sea 30
- Gib’Sea 90 Plus
- Golden Shamrock 30
- Guy 33
- HB 31
- Hawkfarm 28
- Hustler 32
- Hydro 28
- Irwin 1/2 Ton
- Irwin 30 Competition
- IW-31
- Javelin 30
- Jeanneau Rush 31
- Jeanneau Sun Fast 1/2 Ton
- Jeanneau Sun Light 30
- Joker S30
- Jouet 920
- Kalik 30
- Kiwi 30
- Maestro 31
- Mallard 9M
- Mamba 31
- Martin 29
- MG-HS30
- Mistral 33
- Mistress 32
- Nicholson 1/2 Ton
- Northern 29
- North Star 1000
- PJ-30 1/2 Ton
- Puma 26
- Ranger 28
- S&S 6.6
- San Juan 30
- Scampi 30-2
- Seafarer 29
- She 31
- Show 29
- Sinner 28
- Spencer 30
- Stag 29
- Starlight 30
- Super Challenger
- Swanson 30
- Thompson 31
- Trapper 950
- Waarschip 870
- Westerly GK 29
- X-95
- Yankee 28
- Ziggurat