Op dit moment is het ultrasone onderzoek naar de conditie van kielbouten (nog) niet voorgeschreven. In de Offshore Sailing Special Regulations was de inspectie van de kiel- en roerconstructie verplicht vanaf 1-1-2022 voor schepen die wedstrijden varen in categorie 0, 1, 2 en 3 maar ondertussen zijn de regels opnieuw veranderd.
Ondertussen zijn de regels veranderd: voor alleen categorie 3 (Noordzeerace, Oostende-Ramsgate, …) is de datum 1-1-2022 gewijzigd naar 1-1-2023. Er is ook een andere wijziging doorgevoerd. Schepen die wedstrijden varen in categorie 0, 1, 2 moeten de inspectie uit laten voeren door een “qualified person”. Voor categorie 3 mag de eigenaar of de door de eigenaar aangewezen vertegenwoordiger dat doen.
Wie of wat is een “qualified person”?
Een “qualified person” wordt als volgt omschreven:
“Who is a ‘qualified’ Inspector to conduct this visual inspection?
The range of Inspectors has been kept broad since the inspections are visual and no specialized equipment or techniques are required. Inspectors could be marine surveyors, naval architects or engineers, or shipyard mechanics with a minimum of 5 years’
Experience working on yacht mechanical systems or composite materials.”
(dit staat niet in Special Regulations, maar is te vinden in Frequently Asked Questions)
Wij gingen op zoek naar en namen contact op met een qualified person
Vincent De Vries:
“In de afgelopen jaren zijn er op zee meerdere ongelukken met zeiljachten gebeurd waarbij de kiel verloren werd, met alle gevolgen van dien. In de zomer van 2017 verongelukte het zeiljacht Capella van schipper Frans Maas voor de Belgische kust.
Het verongelukken van Capella met verlies van de levens van drie van de zes opvarenden is de aanzet geweest tot een studie naar het ontstaan van dit soort ongelukken en bovenal het kunnen voorkomen daarvan. Veel voorstudie werd door mij gedaan, zoveel mogelijk rapporten naar aanleiding van de ongelukken werden opgevraagd, allerhande kielconstructies werden bestudeerd, om mijn kennis van jachtbouw te vergroten.”
Opleiding NDO Ultrasone meettechniek
De bevindingen hebben mij aangezet tot het doen van een gedegen opleiding NDO Ultrasone meettechniek. Over het onderzoeken van kielbouten van zeiljachten naar indicaties van scheurvorming en of corrosie is erg weinig gepubliceerd. Na het afronden van mijn opleiding en behalen van mijn diploma ben ik proefmetingen gaan doen met mijn aangeschafte state of the art apparatuur. Eerst op proefstukken waar met opzet diverse indicaties in waren gemaakt, zoals: inkepingen, uithollingen, boorgaatjes, etc. Later werden er ook metingen uitgevoerd op draadeinden die waren overstrekt of meerdere malen gebogen en teruggebogen om scheurvorming te veroorzaken. In essentie: op deze manier is te bepalen wat de minimale indicaties zijn die gemeten kunnen worden.
Na de vele proefmetingen, leverde dat voldoende inzicht en data op, zodat overgegaan kon worden op kielbout onderzoek aan boord. Als oefenmateriaal eerst ons eigen schip, daarna schepen van vrienden. Nu, na meer dan een jaar onderzoek aan boord van jachten van klanten, ben ik er zeker van dat deze methode van onderzoek ongelukken zal helpen voorkomen.
De oorzaken van kielboutproblemen zijn legio! Verkeerde materiaalkeuze, materiaal van onbekende kwaliteit, constructiefouten, bouwfouten, aanpassen van een kiel zonder de constructie (indien nodig) aan te passen, metaalmoeheid, spleetcorrosie door inwatering, schokbelasting door stranding of aanvaring. Vaak een combinatie van meerdere oorzaken.
Let wel: kielbouten rekken, stuiken en buigen iedere keer dat een jacht beweegt: bij overstag, bij gijpen, over een golf, op anker, in de haven, in de winter op een bok buiten met de mast erop. Hele kleine beetjes maar, natuurlijk in de loop der jaren wel héél véél kleine beetjes. (Lees verder onder de afbeelding)
Werkwijze
Het onderzoek naar de conditie van kielbouten kan in het water of op de wal worden uitgevoerd. Op de wal heeft als voordeel dat ook de kielconstructie van buitenaf kan worden beoordeeld. Alvorens te kunnen meten moeten de bovenvlakken van de kielbouten (draadeinden) schoon, vlak, zonder krassen, putten en bramen zijn. Deze voorbewerking wordt vóór de metingen uitgevoerd. Vervolgens worden de kielbouten stuk voor stuk doorgemeten. Nauwkeurig kan worden bepaald of er indicaties van scheurvorming en of spleetcorrosie zijn en waar deze zich bevinden. Ook is de ernst van de mogelijke indicaties aan te geven. Van iedere meting worden de meetgegevens opgeslagen.
Wanneer geen indicaties worden gevonden, levert dat een “nul-meting” op (de huidige conditie van alle kielbouten). Als er na het onderzoek iets met het schip gebeurt (denk aan: stranding, aanvaring, van een bok waaien, etc.), dan kan wederom gemeten worden. De nieuwe metingen kunnen vergeleken worden met de eerdere meetresultaten. Als er verschillen zijn opgetreden kunnen deze aanleiding geven tot reparatie en kan de rapportage getoond worden aan uw verzekeringsmaatschappij. Als er wel indicaties worden gevonden, dan kan een reparatie worden uitgevoerd, veelal zonder kiel te hoeven verwijderen. Na de reparatie wordt er opnieuw gemeten, wat een nieuwe “nul” situatie oplevert.
Visuele inspectie niet afdoende
Naar mijn smaak is de visuele inspectie niet afdoende. Dat is ook de reden waarom ik mij ben gaan specialiseren in Niet Destructief Onderzoek ultrasoon. Tot nu toe heb ik bij 10 % van de door mij met deze techniek onderzochte schepen één of meer indicaties van scheurvorming en of spleetcorrosie problemen gevonden. Wat opvallend is dat de meeste van mijn klanten toerzeilers zijn die langere tochten op zee maken of gaan maken. Verder geen flat out racers, maar wel cruiser-racers.
Naar mijn informatie wordt er binnen World Sailing ook over gesproken om niet alleen visuele inspectie te doen, maar ook technieken zoals het ultrasoon onderzoek toe te voegen. Echter, de drempel om zeiljachten aan de start van wedstrijden te krijgen wordt hiermee alweer hoger. Zoals jullie ook merken, vergrijst de zeilwedstrijdsport, zeker voor zeegaande jachten en er is een groeiend bemanningsprobleem.
Veilig het water opkunnen is echter belangrijker dan een groeiend bemanningsprobleem. Ons motto: “Meten is Weten”. Een inspectierapport is 2 jaar geldig voor deelname aan wedstrijden in de bovengenoemde categorieën. (Lees verder onder de afbeelding)
Niet enkel kielbouten
Natuurlijk kijk ik niet enkel naar de kielbouten maar ook naar de kielconstructie. Ik maak hierover eventueel opmerkingen in mijn rapportage van het kielboutonderzoek. Tot op heden kijk ik nog niet naar roerconstructies, maar het is geen probleem om dat mee te nemen.
Tekst en uitleg: Vincent de Vries
Mobile: +31 651 402441
E-mail: vincent@devriesnoorbergen.nl
Update:
De World Sailing Special Regulations zijn voor laatst aangepast op 15 februari 2022. Tekst betreffende Keel and Rudder Inspections is gewijzigd (zie tekst in Rood).
Reageren op dit bericht op via onze Facebook pagina.